Köpeklerde ve birçok memeli hayvanda insanlarınki gibi bir menstrual döngü söz konusu değildir. Köpeklerde görülen kanlı akıntı, duygu değişimi insanların menstrual döngüsünden çok daha farklı bir döngüye işaret eder. Bu döngü östrus döngüsü olarak adlandırılır. Köpeklerin yılda ortalama 2 kez yaşadığı döngüye östrus döngüsü denir. Kedilerin girmiş olduğu bu östrus döngüsü hakkında siz değerli hayvansever okuyucularına en detaylı bilgiyi veriyoruz.
Bu döngü ve belirtileri köpeklerin ilk kızgınlığa girmeleriyle ortaya çıkar. Döngünün bir evresinde kanama görülebilir. Köpeklerde östrus döngüsü ve kızgınlık 6. ay ve sonrasında gerçekleşir. Bu sayı türden türe, köpekten köpeğe değişiklik gösterebilmektedir. Bazı köpekler 6. ayda kızgınlığa girebilirken, bazıları 13. ayda kızgınlığa girebilmektedir. Östrus döngüsü ortalama 180 günde bir gerçekleşir diyebiliriz.
Köpeklerde Östrus Döngüsü
Proöstrüs: Köpekte hem davranışsal hem fiziksel değişimin gözlemlenebileceği ilk evredir. Ortalama 3-17 gün sürer. Östrojen üretimi artar, vajinada kanlı akıntı görülür. Vücut üreme ve döllenme için hazırlanır. Erkek köpeklerin dişi köpeğe olan yaklaşımı değişecektir. Erkek köpekler devamlı çiftleşmeyi istese de vücut üremeye hazır değildir.
Östrus: Davranışsal değişimin en belirgin olacağı evredir. Bu evre ortalama 9 gün sürse de bu süre 4-24 gün arası değişkenlik gösterebilmektedir. Üreme için en verimli dönemdir. Vulvada büyüme, akıntı görülebilir. Kanlı akıntı devam edebilmekle beraber bir önceki evreye kıyasla kan çok daha az görülür. LH ve Progesteron hormonunda artış görülür. Östrojen seviyesi düşer.
Diöstrus: Östrüs döngüsünden hemen sonra meydana gelen evreye denir. Bu dönemde dişi köpek kendini üremeye kapatır. Diöstrüs evresi ortalama 2 ay sürer. Diöstrus evresi başladıktan 3-4 hafta sonra progesteronda ciddi bir artış görülür. Hamilelik görülmezse uterus iç duvarı tarafından bebek için hazırlanan kan emilir ve dışa atılım görülmez. Dişi bir köpekte çiftleşme ve döllenme meydana gelmezse, döllenmeye hazırlanırken oluşan kan, serbest bırakılmadan köpek tarafından geri emilir. Bu duruma gizli adet kanaması denir.
Anestrüs: Diöstrüs ve bir sonraki proöstrüs arasındaki evreye denir. Bu aşama yaklaşık 4 ay sürer. Sürenin uzunluğu köpekten köpeğe, türden türe değişkenlik gösterebilmektedir. Son evre olarak adlandırdığımız anestrüs evresinde vulvada şişme, vajinal akıntı, kanlı akıntı gibi durumları gözlemlemeyiz. Bu evre köpeği olası hamileliğe karşı hazırlamaktadır.
Köpeğin çiftleşmemesi durumunda östrus döngüsünün son 2 aylık sürecidir. Döllenmenin gerçekleşmesi durumunda son evre olan anestrüs dönemi gerçekleşmez.
Köpeklerin Kızgınlığa Girdiğini Anlamak
Köpekler 6-24 aylıkken kızgınlığa girebilirler. Küçük ırklar daha erken yaşta kızgınlığa girerken büyük ırk köpeklerin daha geç kızgınlığa girdiğini gözlemleriz. Köpekler çoğunlukla kızgınlığa girdikleri dönemlerde üremeye açık olsalar da insanlar sürekli üremeye açık durumdadır.
Dişi Köpeklerin Kızgınlık Dönemi
• Erkek köpeklere karşı aşırı ilgi artışı: dişi köpekler kızgınlığa girdiklerinde doğal olarak çiftleşmek isteyeceklerdir. Normal zamanlarda dişi köpeklerle daha iyi anlaşıyor olsa dahi kızgınlığa girdiği dönemde erkek köpeklerle daha yakın olmaya çalışacaktır.
• Devamlı genital bölgeyi temizleme isteği: kızgınlık dönemlerinde devamlı akıntılar dolayısıyla köpeğiniz genital bölgesini devamlı temizlemeyi istemesi normal bir davranıştır. Genital bölgesini devamlı yazıyor diye kızılmamalıdır.
• Normalden fazla ilgi düşkünü olma: kızgınlık dönemlerinde belirli hormonlarda artış ve azalma görülür. Hormonların değişmesine bağlı olarak köpeğiniz normalden daha fazla ilgi istiyor olabilir.
• Saldırganlık, devamlı sinirlilik hâli: Yukarıda belirttiğimiz üzere hormonlara bağlı olarak köpeğinizin normalden daha sakin veya daha sinirli olması oldukça normaldir. Köpeklerin kızgınlığa girmeleriyle beraber gelen saldırganlık ve sinirlilik hali daha sabırlı karşılanmalıdır.
Tavsiye Bağlantı: Köpeklerde Hamilelik Belirtileri ve Dönemi
• Devamlı çişe çıkmayı isteme: Kızgınlık dönemlerine çişe çıkma isteğinde artış görülmesi oldukça normal bir davranıştır. Kızgınlık dönemi dışında da artan çişe çıkma isteği, çiş kaçırma hastalığa yorulabilir. Köpeğiniz yalnızca kızgınlık döneminde devamlı çişe çıkmak istiyorsa kesin olmamakla beraber sağlık sorunu yoktur diyebiliriz.
Kanlı akıntı: Kanlı akıntı östrus evrelerinden kaynaklanan oldukça doğal bir belirtidir. Köpeğimizin kızgınlığa girdiğini anlamamızda en kesin teşhislerden biri kanlı akıntı görülmesidir.