Ambystoma mexicanum, yaygın olarak bilinen adıyla axolotl, semender türüdür ve diğer semenderlerin aksine suda yaşar. Bu ilginç canlılar doğumlarından itibaren yaklaşık iki yıl içinde yetişkinliğe ulaşır ve ortalama 15 yıl yaşayabilir. Boyları genellikle 30 santimetreye kadar uzanır ve göz kapakları bulunmaz.
Doğal Yaşam Alanı ve Tehditler
Meksika’nın Xochimilco Gölü gibi dağ göllerinde yaşar. Ancak yerel halkın bu canlıları yiyecek olarak tüketmesi ve ticaretini yapması nedeniyle nesli tükenme tehlikesi altındadır. Avrupa’da nesli tükenmekte olan hayvanlar listesine alınmıştır.
Axolotl (Aksolotl) Bakımı
Axolotl bakımı, doğru koşullar sağlandığında oldukça keyifli olabilir. Bu canlılar akvaryumda yaşayabilirler ve su sıcaklığının 10 derece altına düşmesiyle kış uykusuna yatarlar. Suda yaşayan bu semender türünün özellikleri, onları inceleyenleri şaşırtmaya devam ediyor.
Yenilenme Yeteneği
Dikkat çekici bir diğer özelliği, kaybettiği uzuvlarını yenileyebilmesidir. Herhangi bir uzvu koptuğunda, belirli bir süre sonra yeniden büyür. Bu özellik, bu canlıları benzersiz kılar.
Bu canlılar hücrelerini yenileme yeteneğine sahiptirler. Beyin hücrelerini bile yenileyebildikleri için bilim adamlarının ilgisini çekmişlerdir. Kanser, sinir sistemi ve kalp hastalıklarının tedavisinde umut vaat eden bu canlılar, araştırmalar için önemli bir model olmuştur.
Axolotl’un Beslenmesi
Axolotl’lar etçil beslenir. Kan kurtları, toprak solucanları, kabuklu karidesler, balık parçacıkları, küçük omurgasızlar ve kurbağa yavruları gibi çeşitli yiyeceklerle beslenirler. Akvaryumlarında süs balıkları ile bir arada tutulmaları tavsiye edilmez çünkü saldırgan bir yapıya sahiptirler ve süs balıklarını yiyebilirler.
Tavsiye Edilen Besinler
- Kuru yemler
- Artemia (kendi üretebileceğiniz kitlerle maliyeti düşürebilirsiniz)
- Solucanlar
- Pelet yemler
- İnce kıyılmış ciğer
Axolotl İçin Uygun Akvaryum Şartları
Axolotl bakımı için geniş ve rahat bir akvaryum gereklidir. Bu canlılar çiftleşme ve çoğalma dönemleri dışında yalnız bakılmalıdır. Saldırgan oldukları için yanlarına başka hayvan koymak risklidir. Yamyamlık özellikleri 15 santimetre boyutuna ulaştıktan sonra azalmaya başlar, ancak tamamen kaybolmaz. Tek başına bakıldıklarında oldukça sevimli ve akvaryumunuza renk katan canlılardır.
Fiyat olarak incelediğimiz zaman internette iyi bir araştırma yapan kişi 600 ile 1000 TL arasında rahatlıkla bu hayvanların bakımını üstlenebilir. Dar bir akvaryumda bakmanız önerilmez. Axolotl bakımı için heveslenen kişilerin bu canlılara genelde çiftleşme ve çoğalmaları dışında diğer canlılar ile bakmaları uygun görülmemektedir.
Axolotl’un Tarihi
Axolotl, bilimsel adıyla Ambystoma mexicanum, kökeni ve tarihi bakımından oldukça ilginç bir geçmişe sahiptir. Bu suda yaşayan semender türü, antik Aztek uygarlığı döneminden günümüze kadar uzanan bir tarihi barındırır.
Antik Aztek Dönemi
Axolotl, Meksika’nın Xochimilco Gölü ve çevresindeki dağ göllerinde doğal olarak bulunur. Antik Aztekler, bu benzersiz canlıyı hem dini hem de kültürel olarak önemli bir varlık olarak kabul etmişlerdir. Aztek mitolojisinde yeri vardır; tanrı Xolotl’un, ölümden kaçmak için bu forma büründüğüne inanılırdı. Bu nedenle Aztekler için kutsal bir hayvandı ve aynı zamanda besin kaynağı olarak da kullanılıyordu.
Axolotl’un Bilimsel Keşfi
Axolotl, ilk kez 19. yüzyılda Avrupalı bilim insanları tarafından keşfedilmiştir. 1863 yılında Paris’e getirilen axolotl örnekleri, o dönemin ünlü zoologları tarafından incelenmeye başlanmıştır. Yenilenme yetenekleri, bilim dünyasında büyük ilgi uyandırmış ve biyolojik araştırmalarda önemli bir model organizma olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Modern Araştırmalar ve Koruma Çabaları
Axolotl’un hücre yenilenme kapasitesi, modern bilim dünyasında özellikle rejeneratif tıp alanında umut vadeden araştırmalara yol açmıştır. Beyin hücrelerini ve uzuvlarını yenileyebilme yetenekleri, sinir sistemi hastalıklarının tedavisinde potansiyel çözümler sunmaktadır.
Doğal yaşam alanları olan Xochimilco Gölü ve çevresi, insan faaliyetleri, kirlilik ve kentleşme nedeniyle büyük tehdit altındadır. Bu nedenle nesli tükenmekte olan türler arasında yer almaktadır. Koruma programları, doğal yaşam alanlarını korumak ve popülasyonlarını artırmak için çalışmalar yürütmektedir.
Kültürel ve Bilimsel Önemi
Yalnızca biyolojik özellikleriyle değil, aynı zamanda kültürel ve tarihi önemiyle de dikkat çeker. Antik Aztekler için kutsal bir varlık olan ve günümüzde hem biyoloji araştırmalarında hem de popüler kültürde önemli bir yer edinmiştir. Akvaryum hobisi meraklıları arasında popüler olan bu canlı, eşsiz görünümü ve davranışlarıyla büyüleyici bir canlı olarak tanınır.
Tarihi, antik mitolojiden modern bilime uzanan bir yolculuğu anlatır. Bu eşsiz canlı, hem geçmişin gizemlerini hem de geleceğin bilimsel keşiflerini içinde barındıran bir hazine olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bakımı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isteyenler, bu canlıların ihtiyaçlarına dikkat ederek sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerini sağlayabilirler.
