Timsah Afrika, Asya, Amerika ve Avustralya’daki Tropik bölgelerde yaşayan büyük bir su sürüngenidir. Timsahlar nehirler, göller, sulak alanlar ve bazen acı sularda (tatlı sudan daha tuzlu olan, ancak deniz suyu kadar tuzlu olmayan su) tatlı su habitatlarında toplanma eğilimindedir. Bazı türler, Tuzlu Su Timsahı özellikle Avustralya, Güneydoğu Asya ve Pasifik adalarının kıyı bölgelerinde yaşar. Timsahların da denize açıldıkları bilinmektedir. Bu canlılar eski bir soydur ve dinozorların zamanından beri çok az değiştiklerine inanılmaktadır. Timsahların özellikleri hakkında ilginç bilgiler sizi fazlasıyla şaşırtabilir.
Timsahların Özellikleri
Timsahlar tarih öncesine aitmiş gibi görünebilir, ancak zamanımızın en gelişmiş sürüngenidir. Diğer sürüngenlerin aksine dört odacıklı bir kalbe, diyaframa ve serebral kortekse (omurgalı beyninde farklı yapısal ve fonksiyonel özelliklere sahip bir yapı) sahiptirler.
Bir timsahın fiziksel özellikleri, başarılı bir avcı olmasına izin verir. Daha hızlı yüzmelerini sağlayan aerodinamik bir gövdeye sahiplerdir. Timsahlar ayrıca yüzerken ayaklarını yanlarına kıstırırlar, bu da timsahın su direncini azaltarak hızlı yüzmesine yardımcı olur.
Timsahlar, hayvanı su yoluyla itmek için kullanılmasa da, suda hızlı dönüşler ve ani hareketler yapmasına veya yüzmeye başlamasına izin veren perdeli ayaklara sahiptir. Perdeli ayaklar, timsahların bazen yürüyerek dolaştığı sığ suda bir avantajdır.
Bu sürüngenler sudan bile kısa mesafelerde çok hızlıdır. Timsahlar, cm başına 500 kilo basınç ve eti yırtmak için keskin dişlerle ısırmaya yarayan son derece güçlü çenelere sahiptir. Ancak kapatılmış ağızlarını açamazlar. Tüm büyük timsahların ayrıca keskin ve güçlü pençeleri vardır. Timsahların boyunlarında sınırlı yanal hareket vardır. Bu nedenle açık alanda bir timsahla karşılaştığınızda kendinizi korumak için aranızdaki küçük bir ağaç bile yeterli olabilir.
Boyutları, Cüce Timsahtan muazzam Tuzlu Su Timsahına kadar türler arasında büyük ölçüde değişir. Büyük türler 5 veya 6 metreden fazla uzunluğa ve 1200 kilogramın üzerinde ağırlığa ulaşabilir. Büyük yetişkin boyutlarına rağmen, timsahlar hayatlarına yaklaşık 20 santimetre uzunluğunda başlar. Dünyanın en büyük sürüngeni olan en büyük timsah türü, Kuzey Avustralya’da ve Güneydoğu Asya’da bulunan Tuzlu Su Timsahıdır.
Makul bir tahmin elde etmek için çeşitli teknikler kullanılabilmesine rağmen, bir timsahın yaşını ölçmenin güvenilir bir yolu yoktur. En yaygın yöntem kemik ve dişlerdeki büyüme halkalarını ölçmektir. Her halka, kuru ve ıslak mevsimler arasında tipik olarak yılda bir kez meydana gelen büyüme hızında bir değişikliğe karşılık gelir.
Timsahların Davranış Özellikleri ve Beslenme Alışkanlıkları
Timsahlar pusu kurmayı seven avcılardır: balık veya kara hayvanlarının yaklaşmasını bekler, sonra saldırmak için harekete geçerler. Soğukkanlı avcılar olarak, uzun süre yemeksiz hayatta kalabilirler ve nadiren aktif olarak avlanmaya ihtiyaç duyarlar. Yavaş görünümlerine rağmen, çevrelerindeki en iyi yırtıcılardır. Köpekbalıklarına saldıran ve öldüren çeşitli türler gözlemlenmiştir. Timsahlar çoğunlukla türlere bağlı olarak yumuşakçalar ve kabuklular gibi omurgasızlar ile balık, sürüngenler ve memeliler gibi omurgalılar ile beslenirler.
TİCARİ ÜREME
Timsah üreme mevsimi Ocak – Mayıs ayları arasındadır. Erkekler için, cinsel olgunluğun başlangıcı yaklaşık 3 metre uzunluğuna, dişiler için ise 2 ila 2.5 metre uzunluğa ulaştıklarında ortaya çıkar. Hem erkek hem de dişi timsahların normal şartlarda bu uzunluklara ulaşması yaklaşık 10 yıl sürer. Çiftleşme mevsimi boyunca erkekler, burunlarını suya çarparak, burunlarından su püskürterek ve çeşitli seslendirmeler yaparak dişileri kendilerine çekerler. Bir topluluğun daha büyük erkekleri dişileri çekmede daha başarılı olma eğilimindedir. Bir dişiyi cezbetmeyi başardıktan sonra, çift ısınır ve çenelerinin alt tarafını birbirine sürter.
Timsahlar çiftleştikten sonra dişi timsah yılda bir kez nehir kıyısına yakın bir yuvaya yaklaşık 20-40 yumurta bırakır. Yuvayı yaprak ve diğer bitki örtüsü ile kaplar. Çürüyen bitki örtüsü yumurtaları sıcak ve nemli tutar. Timsah yumurtaları için kuluçka sıcaklığı 28-32 derece, bağıl nem yüzde 95-100, kuluçka süresi 70-80 gündür. Dişi, yumurtalar çıkana kadar yuvada kalır ve yumurtaları korur. Yavrular yumurtadan çıkmaya hazır olduklarında sesler çıkarır. Dişi timsah yuvayı açar ve yavruları suya taşır. Hemen yengeç, karides ve böceklerle beslenmeye başlarlar. Yırtıcılar nedeniyle ilk yıl yavruların yaklaşık yarısı hayatını kaybeder.
Timsahların Yaşam Alanı
En yaşlı timsahların ortalama 71 yıl yaşadıkları tahmin edilmektedir. Bazı bireylerin 100 yılı aşabileceğine dair sınırlı kanıt bulunmaktadır. Kaydedilen en yaşlı timsahlardan biri, görünüşe göre 115 yaşında Rusya’da bir hayvanat bahçesinde ölmüştür.
Timsah ve İnsanlar
Daha büyük timsah türleri insanlar için çok tehlikeli olabilir. Tuzlu Su ve Nil Timsahları, Güneydoğu Asya ve Afrika’nın bazı bölgelerinde her yıl yüzlerce insanı öldüren en tehlikeli timsahlardır. Bataklık timsahları ve muhtemelen nesli tükenmekte olan Kara Kayman da insanlar için çok tehlikelidir. Amerikan timsahları daha az agresiftir ve nadiren kışkırtma olmadan insanlara saldırırlar.
Yakare Kayman Timsahları
Yakare Kayman, Arjantin (kuzey), Brezilya (güney), Bolivya (güney) ve Paraguay gibi yerlerde yaşamaktadır. Sulak alanlar, nehirler ve gölleri içeren çeşitli habitat türlerinde bulunur.
Bu türün boyu 2.5 ila 3 metre uzunluğa ulaşır. İyi gelişmiş timsahın cilt katmanlarında ölçekler, plakalar veya diğer yapılar oluşturan kemik birikintileri bulunur. Deri ticaretinde daha az kemikleşmiş yan kısımlar kullanılır. Yakare Kaymanların ana besini suda yaşayan omurgasızlardan (özellikle salyangozlardan) ve ara sıra yılan ve balık gibi omurgalılardan oluşur.
Dişi Yakare Kayman, içine genellikle 21 ila 38 yumurtanın yerleştirildiği bir höyük yuvası inşa eder. Yumurtlama yağışlı mevsimin ortasında gerçekleşir. Dişiler kuluçka sırasında yuvayı korurlar, ancak av baskısı bu durumu etkileyebilir. Artan av baskısı sonucu dişiler yumurtayı bıraktıktan sonra yuvayı terk etme eğilimindedir. Kuluçkalama Mart ayında gerçekleşir. Tahmini vahşi nüfus 100.000 – 200.000 arasındadır.
ABD’deki Nesli Tükenmekte Olan Türler Kanununun kaldırılması bu türü ciddi şekilde etkileyecektir. 1970’lerde ve 80’lerde yasadışı avcılık türün sayısının azalmasına yol açmıştır. Ayrıca örneğin Brezilya’daki organize kaçak avcılık, habitat yıkımı ile birlikte türlere yönelik en büyük tehditlerden biri olmaya devam etmektedir.
Yakare Kayman diğer timsah türlerine kıyasla nispeten hızlı bir şekilde üreyebilir. Bu, av baskısının etkilerini azaltmaya yardımcı oldu. Sürdürülebilir verim programları Paraguay, Bolivya, Arjantin ve Brezilya’da böyle bir program oluşturma sürecinde faaliyet göstermektedir. Bu programın gelişmiş yaşam alanı yönetimi, eğitim ve vahşi nüfus dinamikleri çalışmaları ile birlikte daha da geliştirilmesi gerekmektedir.
Tavsiye Bağlantı: Bukalemun Özellikleri ve Bakımı
Kara Kayman Timsahları
Kara Kayman, Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası, Guyana, Peru ve Venezuela gibi yerlerde yaşamaktadır. Bu timsahlar yavaş hareket eden nehirler, akarsular, göller, su basmış savanlar ve sulak alanlar gibi çeşitli tatlı su habitatlarında bulunur.
Güney Amerika’daki diğer kayman türleri ile örtüşse de, farklı habitat nişlerini işgal ettiği görülmektedir. Kara Kayman, ‘Alligatoridae’ ailesinin en büyük türüdür. 6 metre uzunluğa kadar büyüyebilir, bu da onu ailenin en büyük üyesi ve Amazon havzasındaki en büyük yırtıcı yapar. Kara Kaymanın genel görünümü Amerikan Timsahına (Timsah mississippiensis) benzer. Ortak adından da anlaşılacağı gibi, bu türün koyu bir rengi vardır.
Bu canlıların alt çenesinde gri bantlar bulunur (yaşlı hayvanlarda kahverengi); vücudun yanlarında ise soluk sarı veya beyaz şeritler mevcuttu. Ancak bunlar yavrularda daha belirgindir. Bu şeritler, hayvan olgunlaştıkça yavaş yavaş kaybolur. Kara Kaymanın kırmızı gözleri ve siyah, pullu derisi üzerinde kemikli bir sırt vardır. Timsahların cilt rengi, gece avları sırasında kamuflaja yardımcı olur, ancak ısıyı emmelerini de sağlar.
Kara Kayman, pirana balığı, yayın balığı, kuşlar, kaplumbağalar ve kapibara (Hydrochaeris hydrochaeris) gibi karada yaşayan hayvanlar da dahil olmak üzere diğer hayvanları içeren balıklar ve su kenarına içmek için gelen geyikleri yer. Daha büyük örnekler tapir ve anakonda alabilir. Dişleri kavramak için tasarlanmıştır, ancak koparamazlar. Bu yüzden yiyeceklerini boğduktan sonra yutarlar.
Yavru timsahlar daha büyük, karasal avlara geçmeden önce kabuklu hayvanlar ve böcekler ile beslenir. Sağlıklı yetişkin siyah kaymanların insanlar ve Jaguarlar dışında yırtıcıları yoktur. Ana avcıları onları derileri veya eti için avlayan insanlardır.
Dişi Kara Kayman, kuru mevsimde 30 ila 65 yumurtanın koyulduğu bir höyük yuvası (1,5 metre çapında) inşa eder. Yuvalar hem gizli hem de açık yerlerde bulunabilir. Dişiler yuvalarına yakın dururlar. Yavrular yumurtadan çıkmaya hazır olduğunda, yuvayı açar ve kuluçka sürecine yardımcı olur. Kuluçka mevsiminin 42 ila 90 gün arasında sürdüğü bildirilmektedir. Kara Kayman timsahları yavrularını yiyebilir.
Tahmini vahşi nüfus 25.000 ila 50.000 arasındadır. Günümüzde timsahların nüfusu hem yasadışı avcılığın devam etmesi hem de artan rekabet nedeniyle tehdit altındadır. Yaşayan son tür, bir zamanlar Kara Kaymanın yaşadığı alanlara taşındı ve artan üreme kapasitesi nedeniyle çoğaldı. Ormansızlaşma ve bataklık bölgelerinin (Fransız Guyanası) yakılmasıyla habitat tahribatı ise devam etmektedir.
