Öncelikle tavşanlara tuvalet eğitimi vermezseniz kesinlikle evde beslenmeye uygun hayvanlar olmadıklarını söyleyebilirim. Sürekli elinizde süpürgeyle veya mendille kaka toplamak zorunda kalırsanız. Bu yüzden bu yazıyı dikkatle okumanızı ve uygulamadıysanız bir an önce uygulamanızı öneririm. Tavşanlara tuvalet eğitimi vermek sandığınızdan çok daha kolay bir işlemdir ve kedilerinkiyle benzerlik gösterir.Öncelikle kendinize bir köşe tuvaleti edinmenizi öneririm (dondurma kabı, derin olmayan yoğurt veya saklama kapları da olabilir.). Fotoğraftaki gibi bir tuvalet kabı sizin oldukça işinizi görecektir. Direkt kedi tuvalet kabı da alabilirsiniz. Tavşanınızın büyüklüğüne göre değişiklik gösterebilir. Orta ırk bir tavşan ise kedi tuvaleti tercih edebilirsiniz. Daha rahat içine sığacağından öğrenmesi kolaylaşır.
Genellikle kediler için satılan aynı zamanda kemirgenler içinde kullanılabilen çam peletlerini altına serebilirsiniz. Aynı şekilde koçan granülleri de var ancak henüz
onları denemedim. Etrafıma şöyle bir baktığımdaysa herkes farklı bir şey kullanıyor. Burada önemli olan alta yalnızca kediler için kullanılan kristalli kedi kumlarından sermemek. Tavşanların dışkılarını örtme değil yeme içgüdüleri olduğundan bu kumlar onlara uygun değil ve yediklerinde hasta olmalarına sebep oluyor. Çeşitli zehirlenmelere de davetiye çıkarıyor. Talaş ise tuvalet altlığı olarak kullanıldığında aşırı ve çıkmayacak bir kokuya sebebiyet veriyor. Bu yüzden kafesin bir kısmına talaş bir kısmına kemirgen tuvalet altlığı olarak satılan bir ürün kullanırsanız tavşan için daha sağlıklı olacaktır. Tuvalet altlıkları her pet shoplarda olmuyor bu yüzden güvenilir sitelerden getirtebilirsiniz.Nasıl Kullanılır?
Tuvalet kabınız ve tuvalet altlığınız tamamsa sıra nasıl kullanacağını öğretmekte
Öncelikle tavşanların sindirim sistemleri hakkında birkaç bilgi vermek istiyorum. Böylece özellikle neden tuvalet eğitiminin önemli olduğunu net olarak anlayabilirsiniz.
Tavşanların sindirim sistemi oldukça hasasstır ve çoğu canlıya kıyasla yeteri kadar gelişmiş değildir. Sindirim sistemiyle ilgili bozukluklar onlar için hayati önem taşır.
Tavşanlar günde 300-400 kez dışkılarlar. Dışkılamaları için bir besinin diğer besini itmesi gerekir. Çok yemelerinin nedeni bundan kaynaklıdır. Aynı zamanda yemek yerken dışkılamalarının nedeni de budur. Dikkat ederseniz tavşanların kakalarını en çok yaptıkları yer yemeklerini yedikleri yer ve çevresidir. 300 kaka içinden bir tanesini yeme sebepleri B ve K vitaminini içeride tutmaya yarayan bakterilerin tavşanlarda olmaması ve direkt atılmasıdır. Bu yumuşak ve ilginç görüntülü kaka tam bir vitamin deposudur. Bu kakayı tanımlarken 'cecotropes' terimi kullanılır. Bir deneye göre cecotropesini yemeyen tavşanların 45 gün sonra öldüğü tespit edilmiştir. Yani eğer tavşanınızın cecotropesini yenmemiş bir şekilde ortalıkta devamlı görmeye başladıysanız bir sıkıntı var ve diyetinde değişiklik yapmanız gerekiyor demektir. Cıvık kakasını yememesinin sebebi diyetindeki fazla vitamin ve proteinler de olabilir. Temizlik esnasında cıvık kaka kesinlikle toplanmamalıdır. Gelelim tavşanınıza eğitim vermeye. Öncelikle yavru bir tavşana bu alışkanlığa kazandırmanın çok zor olduğunu ve benim bütün uğraşlara rağmen yavru tavşanlarıma yalnızca çiş eğitimi verebildiğimi belirtmek isterim. Yetişkin tavşanlarımda tek sıkıntımız inatçılık yapıp tuvalet kabının etrafına dışkılayıp içine dışkılamamaktı. O sorun zamanla çözüldü.
Tavşanınızın bir süre çiş yapmasını bekleyin. Çişini kuru bir bez veya kuru mendille aldırın. Bu mendili tuvalet kabının dibine koyun. Eğer tavşanınız zaten bir talaş veya başka bir şeye çişini yapmışsa onu da kullanabilirsiniz. Çiş kokusunun sinmiş olduğu mendili talaş veya pelet ile örtün. Çişini bir daha ki yapışında hemen tuvalet kabına gitmeyebilir, sabırlı olun. Çişini tekrar kuru mendille temizleyip tuvalet kabına koyun. Bu sefer üstüne fazla malzeme koymayın ki koku daha çok yayılabilsin. Çişini tuvalet kabına yaptığında minik bir parça muz, çilek, elma, kuru üzüm, iç çekirdek, ceviz gibi ödül maması olarak kullanılabilecek yiyecekler verebilirsiniz. Çiş eğitimi en fazla 3 gününüzü alacak bir eğitim. Kaka eğitimi, tavşanlar devamlı kaka yaptıklarından dolayı onları biraz daha zorlayacak bir eğitim.
Bunu biraz daha detaylı anlatmaya çalışacağım. Öncelikle ona eğitim sürecinde aşırı geniş bir alan tanımamalısınız. Mümkünse yemeğini tuvalet kabının üstünde yesin. Eğer tuvalet kabına çıkmıyorsa, mama kaplarının yakınlarında bir yere koyun. Bu süreçte tuvalet kabını her yerde gezdirmeyin ki daha rahat kavrayabilsin. Kakasını her yaptığında alıp tuvalet kabına koyun. Ardından kakalarını da tuvalet kabına koyun. Kakasını oraya yaptığında yine aynı şekilde ödüllendirebilirsiniz. Olayı kavramalarında yardımcı olacaktır. Bunu sabırla belirli alanlar içerisinde yaparsanız çabucak öğrenir
Eğitim sürecinde onları kırıp, enerjilerini atamadan onlara eziyet edermişçesine davranmak eğitimi çok çabuk unutmalarına, geniş alana sahip olduktan sonra yine patır patır etrafa bırakmasına sebep olacaktır. Yine tuvalet eğitiminde önemli olan bir başka etken, nasılsa öğrendi deyip birden alanını fazla genişletmektir. Tavşanınız çişini tutup 2 adım ötesindeki yere yapmayı daha yeni öğrenmişken onu bütün eve salarak eğitimi sıfırlamış olursunuz çünkü daha çişini de kakasını da o kadar uzun süre tutmayı öğrenmedi. Önce yalnızca bulunduğu odada dolanmaya başlamalı daha sonra yalnızca koridorlarda, iki oda ve koridor ardından bütün ev şeklinde ilerlemelidir. Bu şekilde hem bir tuvalet kabı olduğunu unutmaz, hem de tuvaleti geldiği gibi ışık hızıyla tuvalet kabına koşar.Kısaca dikkat edilmesi gerekenler:
- İçine rahat girip çıkabileceği bir tuvalet kabı edinmek,
- Sabırlı olmak, sinirlenmeden her davranışına karşı sakin yaklaşmak,
- Zamanında doğru şekilde ödüllendirmek, (Kocaman bir aferin, sevdiği ve hızlı tüketebileceği bir yiyecek. Kuruyemiş olabilir.)
- Çiş yaptığı yerleri iyi temizlemek,
- Ne çok dar ne çok geniş bir alanda tuvalet eğitimi vermek,
- Tuvalet eğitimini unutturacak davranışlarda bulunmamak (Tuvalet kabını veya yerini değiştirmek, kızmak, strese sokmak)
- Kediler için üretilmiş ürünleri değil, tavşanlar veya kemirgenler için üretilenleri kullanmak. Açık tuvalet kabı daha geniş olması nedeniyle kullanılabilecek tek üründür.
- Tuvalet eğitimiyle birlikte komut eğitimi de verilmesi öğrenmelerini geciktirecektir.
- Ergenlik dönemine giren erkek tavşana yeniden çiş eğitimi verilmesi gerekebileceğini unutmayın.
Ergenliğe Giren Erkek Tavşan
Ergenliğe giren erkek tavşan bölgesini belirlemek isteyecek ve bunun için oraya buraya çişini püskürtecektir. Bu önüne tamamiyle geçilebilecek bir durum olmamakla birlikte tavşanınızın bunu doğası gereği yaptığını, böyle yaptığı için ona kızmamanız gerektiğini unutmayın. Eğer olurda tamamen sizin üstünüze püskürtürse bir daha yapmaması için uyarın. Bu uyarı bağırarak yapılmamalıdır. Erkek tavşanlar çiş püskürtmesini engellemenin tek yolu kısırlaştırma yapmaktır.
