KEDİ ÖZELLİKLERİ VE TARİHÇESİ
Kedilerin anatomik, biyolojik özellikleri oldukça uzun bir konu olsa da kedi özellikleri hakkında kısa bilgi parçalarını sizin için derledik. 🐾
Arkeolojik araştırmalara göre kedilerin ortaya çıkışı 50 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Bulunan ilk kedi fosili 50 milyon öncesine aittir. Resmi kayıtlara göre Dünya üzerinde 43 kedi ırkı ve 800+ kedi varyetesi bulunmaktadır.
Kediler yırtıcı memeliler (Carnivora) takımının, Felidae familyası içinde yer alır. Evcil kedilerin kökeninin Felis silvestris (yaban kedisi) türünden geldiği kabul edilmektedir. Yaban kedisi doğada hâlâ Afrika ve Asya kıtasında varlığını sürdürmektedir. Günümüzde Avusturalya hariç dünyanın her bölgesinde yabani kedi türleri yaşamaktadır. Kedigiller dış görünüşleri ve davranış biçimleriyle birbirine oldukça benzerdir.
Kedi familyası 4 grupta incelenir:
Kediler küçük boyutları sebebiyle doğada hızlı hareket etmek zorundadır. Daha büyük bir avcıya avını kaptırmamak veya tehlikeye girmemek için olabildiğince hızlı avlanır ve hızlı hareket heder.
Kedilerin beyinleri vücutlarına kıyasla daha büyüktür.
Etobur olduklarından bağırsak yapısı basit yapılıdır. İnce ve kalın bağırsakları bulunur.
Bağırsak uzunluğu vücutlarıyla orantılı olarak insan ve köpeklerden daha kısadır.
Kediler de tıpkı insanlar gibi süt dişi döker ve ardından kalıcı dişleri çıkar. Kedilerin 24 süt ve 30 kalıcı dişi bulunur. 30 kalıcı dişin 16'sı üst, 14’ü ise alt çenede bulunur.
Dişler ısırma, eti parçalama gibi farklı özelliklere sahiptir. Köpek dişleri eti ısırmaya yararken, molar dişler eti parçalamak için kullanılır. Köpek dişleri aynı zamanda avı öldürmek için de kullanılır. Kısa ve güçlü çeneleri sayesinde ısırıkları çok daha kuvvetlidir.
Kedilerin en önemli organlarından biri de kuyruklarıdır. Dengelerini sağlamada kuyruğun görevi büyüktür. Kediler ağacın üzerinde yürürken veya süratli şekilde koşarken ani dönüşler yapmaları gerektiğinde kuyruklarını dengeyi korumak için kullanırlar. Kediler düşme tehlikesi ile karşılaştıklarında vücudunu yukarı doğru büker, kuyruğunu ise düşeceği yerin tersi yönüne doğru uzatır ve dengesini sağlar.
Kedi gibi dört ayak üzerine düşmek deyimi kedilerin muhteşem denge sistemine sahip olmasından kaynaklıdır. Kediler düştüğünde yükseklik fark etmeksizin göz ve iç kulakta yer alan özel aygıtlar sayesinde başın zemine olan pozisyonu beyne sinyalle yollanır. Durumdan ilk etkilenen iç kulaktaki kristal ve sıvıdır. Düşüş etkisi hassas tüyler tarafından algılanır ve sinirlere iletilir. Sinirler bu bilgileri alır ve beyne iletir. Beyin sinyali aldıktan sonra kedi, dört ayak yere gelecek ve baş yukarıda olacak şekilde konumlanır. Kedi yavruları iç kulak mekanizması gelişmiş şekilde doğar.
KEDİLERİN DUYU ORGANLARI
Kedilerin Görme Özellikleri
Kedilerin görme özellikleri hakkında halk arasında yayılmış yanlış bilgiler vardır. Örneğin, kedilerin zifiri karanlıkta dahi görebildiği halk arasında yayılmış yanlış bilgilerden bir tanesidir. Kediler tam karanlık ortamda etrafı göremeseler bile çevrede az miktarda ışık olması durumunda göz içerisinde bulunan yapılar tarafından ışık algılanır ve insanların bir cismi algılaması için gerken ışık miktarından çok daha düşük miktarda ışıkla cisimlerin algılanması sağlanır.
Kedilerin geceleri net görmesini sağlayan ve gözlerinin içerisinde bulunan parlak hücreler, gözlerinin parlamasını sağlar.
Kedilerin gözleri hakkında bilgi vermek gerekirse, kedilerin görme açısı 285 derecedir. İnsanlarda ise görme açısı yalnızca 200 derecedir. Bununla birlikte insanlar kedilerden daha uzaktaki cisimleri görebilir ve algılayabilir. Aynı şekilde insanlar tüm renkleri algılayabilirken kediler yalnızca birkaç rengi algılayabilir.
Sağlıklı bir kedinin gözü parlak ve canlı görünmelidir. Kızarıklık, akıntı, üçüncü göz kapağının düşmesi gibi durumlarda veteriner hekimle görüşülmelidir.
Kedilerin Koku Alma Özellikleri
Kedilerin burun zarında ortalama 19 milyon sinir hücresi bulunur. Koku alma yetenekleri sayesinde bayatlamış ve kokmuş gıdaları tanıyabilir, olası zehirlenmelerin önüne geçebilirler.
Kedilerin Tat Alma Özellikleri
Kediler doğaları gereği yemeği hızlı tüketme eğilimindedirler.
Kediler tıpkı köpekler gibi şekerin tadını algılayamazlar. Aşırı şeker tüketiminde ise ishal olabilirler. Bunun için çok şekerli gıdalar verilmemeli, olabildiğince uzak durulmalıdır.
Yenidoğan bir günlük yavru kediler yetişkinlerden çok daha duyarlı tat duyusuna sahiptir. Kediler büyüdükçe tat duyuları azalır.
Kedilerin İşitme Özellikleri
Kedilerin burundan sonra en önemli duyu organları kulaklarıdır. Dış kulaklarında 30 tane kas bulunur. Bu kaslar sayesinde kediler sesin geldiği yere kulaklarını çevirir ve sese odaklanırlar. Doğada avlanmaları gerektiğinde bu kaslar sayesinde avlarının yerini kolaylıkla tespit edebilirler.
Kulak hareketleri köpeklerden bile daha hızlıdır. Aynı zamanda köpeklerden daha yüksek oktavda sesi işitebilirler. Köpekler 1,5 oktava kadar duyabilirken, kedilerde bu rakam 2 oktavdır.
Beyaz renkli tek gözü mavi renkli kedilerde mavi gözün hizasında bulunan kulağın sağır olma ihtimali oldukça yüksektir.
Kedilerde Aşı ve Genel Kontrol Takvimi
Kediler düzenli olarak aşılanmadığında hastalıklara doğrudan açık hâle gelir. Doğru aşılama takvimi ve kontrollerin düzenli olarak yapılmasıyla olası hastalıkların önüne geçilmesi sağlanır. Düzenli kontroller ve doğru aşılama takvimi ile kediler uzun ve sağlıklı bir ömre sahip olur. Aşağıda verilen takvim aşılama ve genel kontrol için ideal takvimdir:
KEDİ DAVRANIŞLARI VE ANLAMLARI
Kediler dışarıdan bakıldığında çok sakin görünseler de yakından incelendiğinde kedilerin garip özellikleri ve davranışları olduğu fark edilir. Bu davranışların sebebi çoğunlukla basit sorunlardan kaynaklanır.
Kedilerin en çok karşılaşılan davranışlarından bazıları şunlardır:
Tırmalamak: Kediler içgüdüsel olarak bulundukları bölgedeki eşyaları, ağaçları tırmalama eğilimindedir. Tırmaladıkları alanlara salgı bezleri sayesinde kokularını bırakarak bölgelerini işaretlerler. Aynı zamanda da tırnaklarını törpülemiş olurlar.
İdrar püskürtme: Kızgınlığa girmiş erkek kedilerde sıklıkla görülen bir davranıştır. Çiş kabının dışında herhangi bir alana çişini püskürterek koku bırakır ve bölgesini işaretler. Kısırlaştırma sonrası bu davranış son bulur.
Devamlı miyavlama: Kızgınlığa girmiş dişi kedilerde sıklıkla rastlanan bir davranıştır. Devamlı ilgi isteme, sürtünme gibi davranışlar da gözlemlenir. Kısırlaştırma sonrası bu davranışlar son bulacaktır.
Yumuşak eşyaların, tişörtlerin emilmesi: Erken sütten kesilen kedilerde sıklıkla rastlanan bir davranıştır. Özellikle Siyam ve Burma ırkı kedilerde görülür.
KEDİLERDE TUVALET EĞİTİMİ
Kediler çoğu zaman tuvalet eğitimi almaya ihtiyaç duymaz ve içgüdüsel olarak eşelenebileceği noktaya tuvaletini yapar. Eğer tuvaletini ısrarla evin farklı noktalarına yapıyorsa etrafta kediden kaynaklı olmayan bazı sorunlar olabilir. Bu problemlerin çözülmesi için öncelikle tuvalet kabının nasıl ve nerede olması gerektiği bilinmelidir.
Tuvalet kabı kedinin rahatlıkla içine girebileceği seviyede, derin olmayan bir kap olmalıdır.
Kedi kabın içerisine girdiğinde rahatlıkla eşelenebilmeli ve kakasını örtebilmelidir. Yeterince derin olmayan kaplar kedinin eşelenmesi sırasında kumu etrafa saçabilir ve ortalığın dağılmasına sebep olabilir.
Kedinin tuvalet kabının yakınlarında mama kabı olmamalıdır. Mümkünse mama kabı farklı bir odaya konmalıdır. Kediler tuvaletlerini yaptıkları yerin yakınında yemek yemezler.
Yavru kedilere tuvalet eğitimi vermek için tuvalet kabının tabanına suyla karıştırılmış birkaç damla amonyak damlatılabilir. Damlatılan amonyağın üzeri kumla kaplanır.
Bunlara rağmen kedi tuvaletini kabın dışına yapıyor, çişini tutamıyorsa gecikmeden veteriner hekimle görüşülmesi gerekir.
Kedilerin anatomik, biyolojik özellikleri oldukça uzun bir konu olsa da kedi özellikleri hakkında kısa bilgi parçalarını sizin için derledik. 🐾
Arkeolojik araştırmalara göre kedilerin ortaya çıkışı 50 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Bulunan ilk kedi fosili 50 milyon öncesine aittir. Resmi kayıtlara göre Dünya üzerinde 43 kedi ırkı ve 800+ kedi varyetesi bulunmaktadır.
Kediler yırtıcı memeliler (Carnivora) takımının, Felidae familyası içinde yer alır. Evcil kedilerin kökeninin Felis silvestris (yaban kedisi) türünden geldiği kabul edilmektedir. Yaban kedisi doğada hâlâ Afrika ve Asya kıtasında varlığını sürdürmektedir. Günümüzde Avusturalya hariç dünyanın her bölgesinde yabani kedi türleri yaşamaktadır. Kedigiller dış görünüşleri ve davranış biçimleriyle birbirine oldukça benzerdir.
Kedi familyası 4 grupta incelenir:
- Küçük kediler: Evcil kediler, ve pumanın bulunduğu yirmi sekiz türü kapsar.
- Büyük kediler grubu: Aslan, kaplan, jaguar ve leoparın oluşturduğu kedi grubudur.
- Diğer iki grup ise yalnız Çita ve Leopar’ı kapsar.
Kediler küçük boyutları sebebiyle doğada hızlı hareket etmek zorundadır. Daha büyük bir avcıya avını kaptırmamak veya tehlikeye girmemek için olabildiğince hızlı avlanır ve hızlı hareket heder.
Kedilerin beyinleri vücutlarına kıyasla daha büyüktür.
Etobur olduklarından bağırsak yapısı basit yapılıdır. İnce ve kalın bağırsakları bulunur.
Bağırsak uzunluğu vücutlarıyla orantılı olarak insan ve köpeklerden daha kısadır.
Kediler de tıpkı insanlar gibi süt dişi döker ve ardından kalıcı dişleri çıkar. Kedilerin 24 süt ve 30 kalıcı dişi bulunur. 30 kalıcı dişin 16'sı üst, 14’ü ise alt çenede bulunur.
Dişler ısırma, eti parçalama gibi farklı özelliklere sahiptir. Köpek dişleri eti ısırmaya yararken, molar dişler eti parçalamak için kullanılır. Köpek dişleri aynı zamanda avı öldürmek için de kullanılır. Kısa ve güçlü çeneleri sayesinde ısırıkları çok daha kuvvetlidir.
Kedilerin en önemli organlarından biri de kuyruklarıdır. Dengelerini sağlamada kuyruğun görevi büyüktür. Kediler ağacın üzerinde yürürken veya süratli şekilde koşarken ani dönüşler yapmaları gerektiğinde kuyruklarını dengeyi korumak için kullanırlar. Kediler düşme tehlikesi ile karşılaştıklarında vücudunu yukarı doğru büker, kuyruğunu ise düşeceği yerin tersi yönüne doğru uzatır ve dengesini sağlar.
Kedi gibi dört ayak üzerine düşmek deyimi kedilerin muhteşem denge sistemine sahip olmasından kaynaklıdır. Kediler düştüğünde yükseklik fark etmeksizin göz ve iç kulakta yer alan özel aygıtlar sayesinde başın zemine olan pozisyonu beyne sinyalle yollanır. Durumdan ilk etkilenen iç kulaktaki kristal ve sıvıdır. Düşüş etkisi hassas tüyler tarafından algılanır ve sinirlere iletilir. Sinirler bu bilgileri alır ve beyne iletir. Beyin sinyali aldıktan sonra kedi, dört ayak yere gelecek ve baş yukarıda olacak şekilde konumlanır. Kedi yavruları iç kulak mekanizması gelişmiş şekilde doğar.
KEDİLERİN DUYU ORGANLARI
Kedilerin Görme Özellikleri
Kedilerin görme özellikleri hakkında halk arasında yayılmış yanlış bilgiler vardır. Örneğin, kedilerin zifiri karanlıkta dahi görebildiği halk arasında yayılmış yanlış bilgilerden bir tanesidir. Kediler tam karanlık ortamda etrafı göremeseler bile çevrede az miktarda ışık olması durumunda göz içerisinde bulunan yapılar tarafından ışık algılanır ve insanların bir cismi algılaması için gerken ışık miktarından çok daha düşük miktarda ışıkla cisimlerin algılanması sağlanır.
Kedilerin geceleri net görmesini sağlayan ve gözlerinin içerisinde bulunan parlak hücreler, gözlerinin parlamasını sağlar.
Kedilerin gözleri hakkında bilgi vermek gerekirse, kedilerin görme açısı 285 derecedir. İnsanlarda ise görme açısı yalnızca 200 derecedir. Bununla birlikte insanlar kedilerden daha uzaktaki cisimleri görebilir ve algılayabilir. Aynı şekilde insanlar tüm renkleri algılayabilirken kediler yalnızca birkaç rengi algılayabilir.
Sağlıklı bir kedinin gözü parlak ve canlı görünmelidir. Kızarıklık, akıntı, üçüncü göz kapağının düşmesi gibi durumlarda veteriner hekimle görüşülmelidir.
Kedilerin Koku Alma Özellikleri
Kedilerin burun zarında ortalama 19 milyon sinir hücresi bulunur. Koku alma yetenekleri sayesinde bayatlamış ve kokmuş gıdaları tanıyabilir, olası zehirlenmelerin önüne geçebilirler.
Kedilerin Tat Alma Özellikleri
Kediler doğaları gereği yemeği hızlı tüketme eğilimindedirler.
Kediler tıpkı köpekler gibi şekerin tadını algılayamazlar. Aşırı şeker tüketiminde ise ishal olabilirler. Bunun için çok şekerli gıdalar verilmemeli, olabildiğince uzak durulmalıdır.
Yenidoğan bir günlük yavru kediler yetişkinlerden çok daha duyarlı tat duyusuna sahiptir. Kediler büyüdükçe tat duyuları azalır.
Kedilerin İşitme Özellikleri
Kedilerin burundan sonra en önemli duyu organları kulaklarıdır. Dış kulaklarında 30 tane kas bulunur. Bu kaslar sayesinde kediler sesin geldiği yere kulaklarını çevirir ve sese odaklanırlar. Doğada avlanmaları gerektiğinde bu kaslar sayesinde avlarının yerini kolaylıkla tespit edebilirler.
Kulak hareketleri köpeklerden bile daha hızlıdır. Aynı zamanda köpeklerden daha yüksek oktavda sesi işitebilirler. Köpekler 1,5 oktava kadar duyabilirken, kedilerde bu rakam 2 oktavdır.
Beyaz renkli tek gözü mavi renkli kedilerde mavi gözün hizasında bulunan kulağın sağır olma ihtimali oldukça yüksektir.
Kedilerde Aşı ve Genel Kontrol Takvimi
Kediler düzenli olarak aşılanmadığında hastalıklara doğrudan açık hâle gelir. Doğru aşılama takvimi ve kontrollerin düzenli olarak yapılmasıyla olası hastalıkların önüne geçilmesi sağlanır. Düzenli kontroller ve doğru aşılama takvimi ile kediler uzun ve sağlıklı bir ömre sahip olur. Aşağıda verilen takvim aşılama ve genel kontrol için ideal takvimdir:
- 6-7. Haftada, genel kontrol ve iç/dış parazit ilacı-aşısı
- 8-9. Haftada, genel kontrol, karma aşı (Calicivirus, Rhinotracheitis, panleukapenia, Lösemi aşısı
- 10-11. Haftada, genel kontrol, karma aşı, lösemi, kuduz aşısı
- 12 Aylık, genel sağlık kontrolü
- Yılda bir kez yapılacak aşılar: karma aşı, lösemi
- 3 yılda bir kuduz aşısı yapılır.
- 3 ayda bir parazit ilacı yapılır.
Kediler dışarıdan bakıldığında çok sakin görünseler de yakından incelendiğinde kedilerin garip özellikleri ve davranışları olduğu fark edilir. Bu davranışların sebebi çoğunlukla basit sorunlardan kaynaklanır.
Kedilerin en çok karşılaşılan davranışlarından bazıları şunlardır:
Tırmalamak: Kediler içgüdüsel olarak bulundukları bölgedeki eşyaları, ağaçları tırmalama eğilimindedir. Tırmaladıkları alanlara salgı bezleri sayesinde kokularını bırakarak bölgelerini işaretlerler. Aynı zamanda da tırnaklarını törpülemiş olurlar.
İdrar püskürtme: Kızgınlığa girmiş erkek kedilerde sıklıkla görülen bir davranıştır. Çiş kabının dışında herhangi bir alana çişini püskürterek koku bırakır ve bölgesini işaretler. Kısırlaştırma sonrası bu davranış son bulur.
Devamlı miyavlama: Kızgınlığa girmiş dişi kedilerde sıklıkla rastlanan bir davranıştır. Devamlı ilgi isteme, sürtünme gibi davranışlar da gözlemlenir. Kısırlaştırma sonrası bu davranışlar son bulacaktır.
Yumuşak eşyaların, tişörtlerin emilmesi: Erken sütten kesilen kedilerde sıklıkla rastlanan bir davranıştır. Özellikle Siyam ve Burma ırkı kedilerde görülür.
KEDİLERDE TUVALET EĞİTİMİ
Kediler çoğu zaman tuvalet eğitimi almaya ihtiyaç duymaz ve içgüdüsel olarak eşelenebileceği noktaya tuvaletini yapar. Eğer tuvaletini ısrarla evin farklı noktalarına yapıyorsa etrafta kediden kaynaklı olmayan bazı sorunlar olabilir. Bu problemlerin çözülmesi için öncelikle tuvalet kabının nasıl ve nerede olması gerektiği bilinmelidir.
Tuvalet kabı kedinin rahatlıkla içine girebileceği seviyede, derin olmayan bir kap olmalıdır.
Kedi kabın içerisine girdiğinde rahatlıkla eşelenebilmeli ve kakasını örtebilmelidir. Yeterince derin olmayan kaplar kedinin eşelenmesi sırasında kumu etrafa saçabilir ve ortalığın dağılmasına sebep olabilir.
Kedinin tuvalet kabının yakınlarında mama kabı olmamalıdır. Mümkünse mama kabı farklı bir odaya konmalıdır. Kediler tuvaletlerini yaptıkları yerin yakınında yemek yemezler.
Yavru kedilere tuvalet eğitimi vermek için tuvalet kabının tabanına suyla karıştırılmış birkaç damla amonyak damlatılabilir. Damlatılan amonyağın üzeri kumla kaplanır.
Bunlara rağmen kedi tuvaletini kabın dışına yapıyor, çişini tutamıyorsa gecikmeden veteriner hekimle görüşülmesi gerekir.
Son düzenleme:
