Karaciğer hayati bir organdır. Hayvanlar ve insanlar karaciğerleri olmadan hayatta kalamazlar. Karaciğer yaşam ve sağlık için gerekli olan birçok karmaşık işlevi yerine getirir. Ana fonksiyonları:
• Yiyecekleri vücudun onarımı ve büyümesi için proteinler gibi yararlı maddelere dönüştürmek
• Kan pıhtılaşması, enfeksiyonla mücadele ve maddelerin kan dolaşımına salgılanması gibi normal işlevleri sürdürmek
• Yağ ve belirli vitaminlerin emilimine yardımcı olan safra üretimi
• Vücudun birincil şekerini (glikoz) glikojen olarak depolamak ve gerektiğinde kan dolaşımına salmak
• Safra veya böbrekler yoluyla daha sonra ortadan kaldırmak için kimyasallar ve bazı ilaçlar gibi toksik maddeleri nötralize etmek ve parçalamak
Zaman zaman kedi ve köpeklerde karaciğer bozuklukları (Sararma) ortaya çıkabilir ve hayvanların hayatlarını tehdit edebilir.
Akut Karaciğer Yetmezliği Nedir?
Akut karaciğer yetmezliği, daha önce sağlıklı olan bir hayvan hızla çalışmayan bir karaciğer geliştirdiğinde ortaya çıkar. Karaciğerin hayati fonksiyonları çok kısa bir sürede kaybedilebildiğinden, hasta hızlı bir şekilde kötüleşebilir ve saatler veya günler içinde tedaviye ihtiyaç duyabilir. Karaciğer kendini yenilemede çok iyidir (böbrekler gibi diğer organların aksine), ancak karaciğere ciddi hasar verilmesi işlevinde hızlı bir başarısızlığa neden olabilir. Bu, akut karaciğer yetmezliği olarak bilinir. Karaciğerin % 75‘inden fazlası genellikle karaciğer yetmezliği oluşmadan zarar görmüş olur. Akut karaciğer yetmezliğine şunlar neden olabilir:
• 900’den fazla zehir veya toksin (örn. mantarlar, küfler, böcekler, atipik ilaç reaksiyonları, parasetamol, çevresel kimyasallar)
• Kanser
• Enfeksiyonlar (örn. virüsler, parazitler, mantar enfeksiyonu gibi bakteriler)
• Kan pıhtıları
• Kan damarı anormallikleri (örn. konjenital portosistemik şant – karaciğeri atlayan anormal bir kan damarı)
• Kedilerde “yağlı karaciğer sendromu”
Akut Karaciğer Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?
• İştah azalması
• Artan susuzluk
• Garip davranışlar (kanda beyni etkileyen toksinlerin birikmesi nedeniyle)
• Kusma
• İshal – bazen dışkıda kan veya koyu katran rengindeki dışkı
• Şişmiş karın
• Diş etlerinde morarma veya kanama
• Sarı cilt, idrarda ve diş etlerinde sarılık
Akut Karaciğer Bozuklukları Nasıl Teşhis Edilir?
Karaciğer yetmezliği, hastanın geçmişini dikkatlice değerlendirdikten, tam bir fizik muayene ve karaciğerin işlev bozukluğunu gösteren kan ve idrar testleri yapılarak teşhis edilir. Bireysel vakalarda ultrason taraması, idrar kültürleri, kan kültürleri veya spesifik enfeksiyon testleri gibi başka araştırmalar gerekebilir.
Kedi ve Köpeklerde Karaciğer Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?
Kedi ve köpeklerde karaciğer bozuklukları yoğun tedavi gerektirir. Mümkünse altta yatan herhangi bir nedeni gidermeye çalışmak önemlidir (örn. Zehir veya toksin). En iyi tedavi sonucu, sorun erken teşhis edildiğinde ve tedavi edildiğinde ortaya çıkar. Akut karaciğer yetmezliği olan hastalar genellikle çok hastadır ve her zaman yoğun bakım ve yoğun, bireysel tedaviler gerektirecekleri bir kliniğe yatırılmalıdır:
• Antiasitler
• Potansiyel enfeksiyonların tedavisi
• Kan basıncının düzenlenmesi
• Kan pıhtılaşma anormalliklerinin tedavisi
• Nöbetlerin önlenmesi
• Kandaki tuzların stabilizasyonu ve kan ve dokularının asitliğinin dengesi
• Karaciğeri ve işlevini korumaya yardımcı olan ilaçlar (hepatik koruyucu maddeler)
• Beslenme
Uzun Vadeli Etkisi Nedir?
Bu hastalık sürecinin ciddiyeti göz önüne alındığında, bu tedavi edilmesi zor bir durumdur. Hasarın boyutunun çok şiddetli olmadığı bazı durumlarda erken müdahale ve agresif tedavi başarılı olabilir. Şu anda, veterinerlikte karaciğer nakli mevcut değildir. Evcil hayvanınız akut karaciğer yetmezliği geliştirirse, tedavi seçenekleri sizinle ayrıntılı olarak tartışılır.
Kedi ve Köpeklerde Karaciğer Hastalığı Belirtileri
Karaciğer çok amaçlı bir organdır: kanı detoksifiye eder, ilaçları parçalamaya yardımcı olur, enerji kaynaklarını sindirir, vitaminleri ve glikojeni depolar, sindirim için gerekli safra asitleri üretir ve kan pıhtılaşması için gerekli olan önemli proteinleri üretir. Birçok önemli vücut fonksiyonunda perde arkasındaki rolü nedeniyle, karaciğer hastalığı, etkilenen hayati fonksiyona bağlı olarak çok çeşitli semptomlar olarak ortaya çıkabilir. Karaciğer bozuklukları genellikle diğer vücut sistemleri üzerinde kademeli bir etkiye sahiptir.
Karaciğer hastalığının en yaygın semptomlarından biri, gözlerde, diş etlerinde ve kulaklarda en sık fark edilen sarımsı bir renk olan sarılıktır. Karaciğer, kırmızı kan hücresi yıkımının bir yan ürünü olan bilirubini atmaktan sorumludur. Karaciğer olması gerektiği gibi çalışmadığında, bu bilirubin kanda birikir ve kedi ve köpeğin sarımsı görünümüne yol açar. Karaciğer hastalığının diğer yaygın semptomları, iştah azalması, kusma ve ishal, kilo kaybı, artan içme ve idrara çıkma ve dışkı rengindeki değişiklikler gibi sindirimle ilgili belirtilerdir. Köpekler ve kediler, genellikle assit olarak adlandırılan karın bölgesinde sıvı tutulumu geliştirebilir.
Veterineriniz, evcil hayvanınızın karaciğer fonksiyonunu değerlendirmek ve karaciğer hastalığının nedenini belirlemek için teşhis testleri önerebilir. Yaygın olarak önerilen testler kan testleri, abdominal ultrasonlar, röntgenler ve idrar tahlilidir.
Tavsiye Bağlantı: Kedi ve Köpek Tüyü Kist Yapar Mı?
Karaciğer Hastalığı Hayvanlar İçin Ölümcül mü?
Hastalığın ciddiyetine ve altta yatan nedenin tedavi edilip edilemeyeceğine veya ortadan kaldırılabileceğine bağlı olarak, Kedi ve köpeklerde karaciğer bozuklukları sonuçları değişir. Nedeni uzun süreli hasar meydana gelmeden ele alınırsa, sorun çözülebilir. Karaciğer, kendini yenileyebildiği bilinen tek organdır. Bununla birlikte, kronik veya ciddi karaciğer hastalığının geçme ihtimali daha zayıftır. Bu durumlarda tedavi, hastalığın ilerlemesini yönetmek ve semptomları en aza indirmekle sınırlıdır.